Poza tym - jak twierdzi Władimir Bukowski - większość nie tylko może się mylić, a wręcz czyni to ochoczo i z reguły. Więc, miast załamywać ręce nad stanem poziomu wiedzy społeczeństwa, jego zdolności do myślenia abstrakcyjnego i umiejętności w dziedzinie analizy i syntezy, rozwalam się wygodnie w fotelu i nabijam statystykę plusów mniejszości - w tym wypadku czytelników.
Jako, że w tegorocznej stercie angelusowych zgłoszeń, jakoś nie ma książek wybitnych czy rzucających się od razu na top topów, to można na luzie czytać wszystkie z podobnym kredytem zaufania na początku. W ostatnim tygodniu szarpnęłam dwie pozycje - pozornie z dwóch odległych biegunów: Drago Jancar "Katarina, paw i jezuita" oraz Dawid Kornaga "Single+". Zanim przejdę do mego skromnego clou, kilka słów wyjaśnienia.
Pierwsza powieść, jest rodzajem barokowej epopei o niemożliwej miłości, religii i typowo ludzkich rozterkach w oprawie XVIII wiecznych kulisów pielgrzymki grupy Słoweńców do Kolonii.
Druga powieść, to całkiem współczesna, że tak powiem XXI wieczna gorzko-pstrokata makatka z życia singli warszawskich, czyli rzecz również o niemożliwej miłości.
Zresztą, jak zachęca opis na obwolucie książki Jancara: barok to tylko dekoracja dla opisania kondycji człowieka współczesnego. Tak więc, mamy już pierwszy punkt styczny, łączący obie prace wspomnianych pisarzy.
Postaram się na chwilę zetrzeć kilka charakterystycznych barwnych pociągnięć, decydujących o oryginalności tych książek i skupić się na samej - uproszczonej - akcji.
"Katarina, paw i jezuita": oto w niewielkim słoweńskim majątku żyje sobie laska. Ma na imię Katarina. Ładna z niej dziewczyna, ale mimo że do 30 coraz bliżej, to męża ni ma. Nocami Katarinie wydaje się, że przychodzi do niej dwóch facetów, jeden ją bzyka, a drugi to wszystko ogląda. Katarina mieszka sama z ojcem - są dość zamożni. Jej rodzeństwo dawno wyprowadziło się z domu i robi karierę na mieszczański sposób, łojąc kasę i rodząc dzieci i remontując domy. Katarina podkochuje się w jednym gogusiu, który jest miejscowym lanserem i do do tego wojskowym. Ale on nie zwraca na nią uwagi. Ta wścieka na się na siebie, bo jest na tyle kumata, że widzi w nim pawia, ale z drugiej strony coś ją do niego ciągnie. W ramach rewanżu - na sobie samej - najpierw doprowadza się do fazy anorektycznej, a następnie popada w bulimiczne obżarstwo. I ciągle czuje się niespełniona, wymęczona swą egzystencją. Wpada więc na pomysł, że wyruszy na pielgrzymkę do Kolonii wraz z grupą pątników. No i idzie. Oczywista są problemy, bo pielgrzymi wcale święci nie są, są kłótnie, momenty tyranii i dominacji silniejszych nad słabszymi, w tym szczególnie przykłady wykorzystywania kobiet. Ale na pielgrzymce, między problemami z higieną, a wewnętrznymi dylematami dotyczącymi rozrachunku z własnym "ja", Katarina poznaje fajnego gościa, taki typ niepokornego z lekko mrocznym lookiem. Dramatyczne okoliczności sprawiają, że dwójka bohaterów zostaje sama. On jej ratuje życie, ona następnie jemu - w ramach miłości. Ale - jak to bywa - źli ludzie i złe okoliczności losu rozdzielają naszych bohaterów. Jest po dwakroć dramatycznie, bo okazuje się, że tajemniczy ukochany Katariny jest byłym jezuitą po traumatycznych doświadczeniach misjonarza w Ameryce Południowej, czyli Indiach Zachodnich, gdzie miecz na teokratyczne państwo podnieśli portugalscy żołdacy. W między czasie - jeżeli takowy istnieje - bo jako pojecie logiczne nie istnieje - objawia się jeszcze pierwszy luby Katariny, czyli tytułowy paw. Ten rzuca się w wichry wojny za cesarstwo cesarzowej Marii Teresy, a wichry te nie są wiatrem sławy i chwały, jak mogłoby się zdawać. Wiele by pisać - ale może lepiej przeczytajcie sami. Finał jest taki, że nikt z trójkącika emocji nie wychodzi cało. Paw - na wojnie traci twarz (dosłownie), Jezuita - traci chwilową zdolność do bycia "po zakonnikiem" i zbity wraca do jezuitów, choć ci zostają ostatecznie rozwiązani. A Katarina - sama, pozostawiona w Kolonii, przepędzona przez przełożonych zakonnika, zostaje niezamężną kobietą w ciąży.
Well, nie ma lekko.
"Single+": oto w luzacko przepudelkowanej Warszawie, alkoholik dość jeszcze w miarę młody dziennikarz bez etatu, załapuje się na wywiad z jedną gwiazdką filmową. Tak im się dobrze układa, że lądują w łóżku. Dla bohatera to nie pierwszyzna bo lubi bzykać wszystko co ładne i co się rusza (choć nie chłopaczków, o nie). Potem nasz bohater idzie na medialne party, gdzie opędzając się od ikonicznych bohaterów wyobrażeń naszej masowej popkulturowej wyobraźni, trafia na kolejną laskę pięknie-obfitą malarkę, z którą uprawia seks w jej samochodzie. Następnie, ta właśnie obfita malarka dowiaduje się, że jej najlepsza koleżansia (która dorobiła sobie sylikonowe cycki, aby podnieść swe samicze morale) zaliczyła wpadkę i spodziewa się dziecka, którego ojcem jest cholera wie kto. W tak nakreślony światek wkracza prostoduszny dealer narkotyków, fan marki Nike. On też ma miłosne dylematy, bo czuje że ta lasencja co żyje na jego koszt, to nie jest najlepszy jego strzał, bo nie dość, że chce tylko dostawać prezenty, to jeszcze nawet jajecznicy nie potrafi zrobić, ale za to pociska jakieś bzdury o tym, że fajnie jest czytać młodych polskich autorów, a nie tylko komiksy (jak to czyni nasz dealer). Drogi dealera i obfitej-malarki stykają się podczas transakcji narkotykowej, kiedy to dowiadujemy się że... malarka jest w ciąży, jej psiapsiuła (wcześniej wspomniana) i ta młoda aktorka z początku opowieści - a wszystkie z tym samym pijaczkiem odjechanym dziennikarzem. Swoją drogą, to jednak musiał nie tak mocno chlać ten bohater, skro po jednym strzale zdołał zapłodnić aż trzy babeczki - ale może nie wgłębiajmy się w to, wszak fikcji literackiej można wiele wybaczyć ;-)
Jest jeszcze "potem, dalej i więcej" - ale to też polecam przeczytać.
Reasumując - streściłam, nieco bardzo niesprawiedliwie - obie książki na sposób przaśny i wulgarny. Nie dlatego, aby odgrywać się na autorach, absolutnie nie! Chodziło mi to, aby w tak przyziemny sposób przedstawić relacje i przypadki bohaterów - bo, jak chyba nie trudno się przekonać: każdy z nas zna takie historie (no może z tymi ciążami to lekka przesada, ale niech tam będzie). Bo obie historie, mimo zupełnie odległych draperii, próby konstrukcji i analizy przypadków - opowiadają o szalenie podobnych do siebie ludziach i motywach - a raczej ich totalnym braku - jeśli chodzi o motyw życia i do życia. Wirtualne doznanie objawienia relikwii, rozpuszczenie się w wypalającej mocy alkoholu i (uwielbiam to okropnie tandetne słowo) rozpuście, ślepe mijanki i złe wybory. A to wszystko w ciągłej szamotaninie ze śmiercią.
Tyle, że... tyle, że to wszystko już było, albo może jest nadal. I stąd, obie książki nie szczególnie mi spełniły swe obietnice.
Jedno jest pewne i to też pięknie łączy oba tytuły - i Jancar i Kornaga - lubią język i nie mają z nim problemów. Obie narracje powstały nie z przypadku, ale z dogłębnie przemyślanej strategii. I co najważniejsze, autorzy nie mieli problemów z wdrożeniem tej strategii.
Jeśli więc lubicie czytać książki dla podziwu lub choćby szacunku dla samego stylu, precyzji konstrukcji i dobrze poskładanych zdań - to czytajcie obie! Ale nic nowego i niczego ciekawego na tych kilkuset kartach nie znajdziecie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz